کاپیتالیسم دونیانی قورتاراجاق اگر...

هله ده آنالارین ناغیللاریندا اولان یوخسول و جسارتلی کندلی نین اربابا غلبه چالماسی نین  تصویری ذهنیمیزده ن سیلینمه ییب . هله ده تبریزین کوچه لرینده اربابلارلا رعییت ساواشی آراسیندا آتیلان گولله لرین باروت قوخوسو گلیر.هله ده "24 ساعت در خواب و بیداری " کیتابی کیتابخانامیزین کیتابلاری سیراسی ایچینده بولونور (تاپیلیر). آنجاق بو قیسا زاماندا دونیا یامان ده ییشدی . بونون ندنی (عللتی) نه دیر ؟ موباریزه لر نیجه ویریبمی ؟ یا زامانلا دوشونجه لر و فیکیرلر ده ییشیب می ؟ بو بیزیم دانیشیق قونوموز (موضوع موز) دئییل ، آنجاق بیر شئیی دوشونوره م آیا گوره سن صمد عمی نین یاراتدیغی بالاجا قهرمان اوشاق اوبرازی (رولو) هله ده ویترینین قاباغندا اوتایدا اولان مسلسله گوز تیکه ره ک ذهنینده اولان فیکیرلرله دایانیب یا ایسته دیگی ده وه نی اله گتیرمک اوچون بئینینه باشقا بیر فیکیرلر گلیب و یاواش یاواش اورادان اوزاقلاشیر؟

عزیز دوستوم:

 بونا اینانمالییق کی کئچمیش نسل باشاریقلی (با موفقییت) بیر سیستم قورا بیلمه دی آنجاق بونو دییه بیلمه ریک کی او چالیشیقلارین و موباریزه لرین سونوجو اولمادی و هامیسی ده یر سیز ایدی. یوخ ، آزادلیق ائله بیر گوزل و ده یرلی وارلیقدیر کی اونو الده ائتمک اوچون اوز جانینی بئله الدن وئرمه لی اولسان ، شک ائله مه کی اونو چوخ اوجوز الده ائدیبسن. او موباریزه لرین سونوجو موباریزه گئدن اولکه لرده یوخ بلکه باشقا اولکه لرده یئنی بیر سیستمین یارانماسی ایدی. بو سیستمین آدی دئموکراتیک دولتلر ایدی. بونا باخمایاراق کی بو سیستم کئچمیش یونان تمددونونده ن قالیردی اما گوجلنمه سینین و سوروملو (مسئول) بیر سیستم اولماسینین اساس سببی بلوک شرق اولکه لرینده فئودالیزم له پرولتاریا آراسیندا گئده ن موباریزه اولدی. غربده سرمایه دار ایشچینی راضی سالا بیلدی اما شرقده ایشچی سرمایه داری ائوینده ن ایشیگه آتیب اوزو اونون یئرینده اوتوماق ایسته دی ، ایندی اونون نه ایشله مک اوچون گوجلو قوللاری و نه ده سرمایه نی یونه تمک اوچون (جهت وئرمک اوچون) مدیرییت ذکاسی وارایدی. و بئله لیک له قیساجا دئسه ک غربین شرقه وئردییی کمونیزم و مارکسیزم شرقین جانینین بلاسی اولدو ، اما غربین شرقده گئدن ساواشلاردان آلدیغی درس اونون دردینین درمانی اولدو ، نیه کی عاغیللی اینسان هر بیر شئیی تجروبه ائتمز بلکه باشقالارینین تجروبه سینده ن یارارلانار. اما هر حالدا کومونیزم آدلی بیر دیکتاتورلوق اونو یارادان اینسانلارین عومرو قدر دوام ائتمه لییدیر (هشتاد ایله یاخین) بونا باخمایاراق کی اونون ایاق تودوغو زاماندان و حتی لاپ گوجلو واختیندا بئله محمد امین رسول زاده کیمین ضیالیلار اونون تئزلیکله دئوریلمه سینی خبر وئریب و او زامانی گوزله ییردیلر.

ایندی اساس صحبته گئچه ک :

میللتلر دئموکراسی اصوللاری اساسیندا دئموکراتیک دولتلری یارادی . بو قانونی و حقوقی دولتلرین کولگه سینده و سرمایه نین کومه ییله ، اکینچی لییک ، صنعت و تکنولوژی ایره لیله دی ، بیمه سیستمی یاراندی و ریفاه گئنیشلندی ، ایلگی لر آرتدی ، و سونوجدا ائلوین تافلرین دیلینجه دئسه ک اوچونجو موج باشلادی . بونلار هامیسی نه یین باهاسینا اله گلدی؟

بشر دورمادان و دوشونمه ده ن میلیونلارجا ایل یئر کوره سینده اونا امانت قالان یئر آلتی قایناقلاری (منابع زیر زمینی) ایستیخراج و ایستیفاده ائتمه یه باشلادی و ایندی گوز آچیب گورور کی بو قایناقلارین توکه نمه ائحتیمالی بیر طرفده ن و اونلارین یانلیش و حدسیز حسابسیز ایسفاده سینین سونوجو کی اوزونو یئر کوره سینین ایسینمه سی شکلینده گوسته ریر او بیری طرفده ن یامان اونو یاخالاییب دیر.

ایندی اینسانلار بیر بیری نه باخیب بو مسئله نین سوچلوسون (گوناه کارین) آختاریللار . گئنه ده گوزلر کاپیتالیسته طرف چئوریلیر. هامی دئییر صنعتی سن گتیردین ، اوچاقی ، اوتوموبیلی ، بو قدر ریفاه ملزمه سین سن یاراددین و بونلارین یارانماسی اوچون ئیر آلتی قایناقلاری سن توکتدین (ایستیفاده ائتدین) . سوچلو سن سن.

دوغرودور گوناهکار اودور. اما بونودا اونوتمایاق کی کئچمیشده بیزی بوندان بویوک تهلوکه لرده ن قورتاران دا او اولوب. تصوور ائدین جمعییتین کونترولی اوچون ایشه آپاریلان ایشلر و ملزمه لر اولماسایدی، یولوخدوروجو (مسری) خسته لیک لرین قارشی سین الماق اوچون گره کلی اولان واکسن لر اوماسایدی و اونون سرمایه سینین و شعورونون سایه سینده اکینچی لیک بو قدر ایره لیله مه سه ایدی  و اونلارجا باشقا ایشلر گورمه سه ایدی ، آیا بیز بو گون یئر کوره سی اوزه رینده یاشاییردیق یوخسا شعورسوز بیر آمیب کیمی بیر بوجوک کیمی جان وئرمیشدیک.

سونوج:

بو گون بویوک کوره سل (جهانی) بیر مسئله لر اولان انرژی کریزی (بحرانی) و یئر کوره سینین ایسینمه سی مسئله لرینی یارادان کاپیتالیسم اولوبدور و اونلارین آرادان قالدیرانیدا کاپیتالیسم اولاجاقدیر ، اگر دئموکراتیک دولتلر بو مسئله لرین و باشقا مسئله لرین  حللینی اونلاردان ایسته ییب و اونلارا بو مسئله نین حللینه گره کلی اولان شرایط یارادارسالار. بازاردا انرژی نین ده یه رینین آرتماسیلا یئنی قایناقلارین (ژئو ترمال قایناقلار، یئل و گون انرژی سی ، اتم انرژی و... ) ایستفاده سینین آرایا گلمه سی دئدییمیز سوز اوچون بیر ثیبوتدور. 

 

سنت لرله نئجه داورانمالییق ( رفتار ائمه لییک)

توپلوموموزون (جامعه میزین )کئچید ( گذر ) دورونده اولماسی هامی اوچون معلوم دور. سنتله مدرنیته آراسیندا بویوک بیر چارپیشما وار . بیز بونلارین هانسی نین طرفدارییق ؟ البته کی موعاصیرلشمک اولو بابالاریمیزدان قالان ده ییرلی بیر استراتژیدیر (یولدور) و بیر طرفتنده سنت لر بیزیم باشیمیزا آز بلالر گتیرمه ییب لر.مدرسه لرین یارانماسی اوچون ، قیز اوشاقلارینین درس اوخوماسی اوچون ، قادینلارین (خانیملارین) رای صاحیبی اولماسی اوچون ،میللتین فالچیلارا اینانماماسی اوچون و... باشیمیز نه لر کی چکمه ییب دیر.قیسا و آچیق سوزله دئسه ک بیز سنتین طرفداری ده ییریک و بیرطرفتنده مدرنیته دئییلن آنلامی بیزیم معده میزین وضعییتینی یوخلامادان (بررسی ائتمه ده ن ) بیزه یئدیزدیره بیلمزلر. پس بو آرادا بیز نئیله مه لییک ؟ سوالین چوزومو (حللی) بیزیم اوچون چوخ راحات اولار اگر بیز بو ایکی دونیانین برزخینده یاشایان اینسانین گله جه یینی دوشونسک ، آیری بیر دیلده دئسه ک بو ایکی پروسئسین ( فرآیندین) محصولونو دوشونسک. اونا گوره ده بیز اونجه بو سورغویا (سووالا) جاواب وئرمه لییک ، بیز زامان ماشینیندان نجور بیر محصول ، نجور بیر اینسان ، نجور بیر شهروند ، ایسته ییریک؟
جاواب: کانتین (غرب فیلسوفی) دئدییی کیمی سعادتمند بیر ایجتیماع ، اخلاقی بیر اجتماع دیر. بئله نچی بیر توپلومون اویه لری ده (اعضاسی دا ) اخلاقی بیر اینسان اولمالیدیلار. و بودا آیدیندیر کی اخلاق عقلانییته دایانیر.
بو گونکو دیلده دئسک بیز بیر شرایط یاراتمالییق کی او شرایطین نتیجه سی اخلاقی و عقلانی بیر اینسان اولسون بئلنچی بیر اینساندا تانریدا اولون ایکی اونملی (مهم) خصوصیت وار ، خیر خواه لیق و عدالت. بو اینسان ، اوزونون عائله سینین ، میلتینین و ایکینجی سطح ده باشقا میللتلرین خوشبخت لیگی و ریفاهی اوچون چالیشیر، او قوروجو (سازنده) و بیرلشدیریجی بیری دیر.
بیز نه ایسته دیییمیزی بیلدیک ، ایندی بو ایسته ییمیزه چاتماق اوچون نه جور بیر شرایط یاراتمالییق؟و هانسی مانع لری آرادان قادیرمالییق؟بیزیم گوج (قوت) و ضعف نقطه لریمیز نه لردی؟
یوخاریدا سورولان سورغولارا عالیملر طرفینده ن جواب وئریلمه لیدیر و جاواب وئریلدییی زامان عاغلا سیغمایان حجمده بیر کیتابلار نشر اولونور و اولوناجاق. آنجاق بو گون بو مسئله نین چوزومو (حللی) لازیمدیر سنتلرله نئجه داورانمالییق؟
جاواب:بیز بیر اینسان اولاراق ، بیر میللت اولاراق هر زامان موعاصیرلشمک مجبوریتینده ییک و بو مسئله نی (اگر تاریخی حافیظه میز یاردیم ائدرسه) بیز لاپ آزی 200 ایل بوندان قاباق باشا دوشموشوک . موعصیر اینسان اخلاقی و عقلانی بیری اولمالیدیر و اگر سنتلر بو مسئله ده بیزه یاردیمجی اولارسا قبول ائدیلمه لی و اگر یاردیمجی اولمازسا بیر طرفه قویولمالیدیر.
پس بیز هر بیر سنتی بیر دوشونجه ، بیر عمل ، بیر عنعنه (رسم) ایله قارشی _ قارشییا گلدیکده بیر نئچه سوال آرایا قویوب اونلارا جاواب وئردیکده ن سونرا اونلارین رد یا قبول ائتمه سینه قرار وئره جه ییک .او سووالار بئله سورولا بیلر:
- آیا بو سنتی فیکیر و عمل اوزو اخلاقی و عقلانی بیر فیکیر یا عمل دیر یا یوخ؟
- آیا بو سنتی فیکیر و عمل منیم اخلاقی بیر اینسان اولوب و قالماما یاردیم ائده جک یا یوخ؟
- آیابو سنتی فیکیر و عملین منیم، عائله مین و میللتیمین ایره لی لشمه سینده (پیشرفتینده) و ریفاهیندا و خوشبختلیگینده نقشی وار یا یوخ؟
بو سورغولارین جوابی موثبت و یا منفی اولا بیلر ، اما نهایت عقلانی بیر اینسان اوچون هر بیر شی اونون و اطرافیندا اولان اینسانلارین اخلاقی و خوشبخت بیری لری اولماسی اوچون بیر آراجدیر (وسیله دیر) و سنتلرده بو قاعده دن مستثنی ده ییل. اگر فردی و توپلومو خوشبخت و اخلاقی ائدرسه قالسین اگر ائتمزسه عقل طرفینده ن و جمع طرفینده ن قبول اولونما مالیدیر.
بیزده مدرن دونیادا یانلیز کئچمیشده اولان اخلاقی و عقلانی سنت لریمیزه و ده یرلریمیزه دایاناراق قدم قویوب، سنت و مدرنیته دعواسینا سون قویوب اوز موعاصیر گورکه میمیزی (وجهه میزی) آرایا قویمالی و اوز رولوموزو اوینامالییق.

منیم شهریمده

منیم شهریمده ن دونیادا یانلیز بیر دنه وار

ائله اونا گوره

دونیانین گوزو و جیرناقی اونا باخیر!

منیم شهریمده ، کاسیبلار ، دولتلی لری قوووبلار

ائله اوناگوره

بو قدر دولتلی اولوبلار!

منیم شهریمده نئچه جوره دانیشگاه وار

ائله اوناگوره

ساوادلی لاری بو قدر ساوادلی دیر!

منیم شهریمده ماهواره قدغندیر

ائله اوناگوره

داملاردا بیر دنه ده اولسون بشقاب تاپیلماز!

منیم شهریمده حاجی خانیم مری کوری اولا بیلمیر

ائله اوناگوره

ایکی ـ‌ اوچ ایلدن بیر مکه یه گئدیب ، اورادان قاییتماق خبرینی یکه پارچایا یازیب و کوچه اهلینه اعلام ائله ییر!

منیم شهریمده قیزلارین کبینی ۱۳۵۷ سکه دیر

ائله اوناگوره

ایندیه قدر طلاق ادلی بیر شی گورونمه ییب!

منیم شهریمده مسئوللار گئجه گوندوز مسکن مسئله سینه فیکیرله شیر

ائله اوناگوره

ائوین قیمتی گونو گونده ن اوجوزلاشیر!

منیم شهریمده هله ده اینسانلار فالچی لارا اینانیر

ائله اوناگوره

هامی بیر بئله خوشبخت یاشاییر!

منیم شهریمده .....